A Di Đà Phật! Kính chào quý khách ghé thăm

 

 

Lời Dẫn Nhập

 

Cổ nhân di Pháp Bảo
Kim nhân tiếp tư lương

Người xưa truyền Pháp Bảo

Người nay nhận suy tư

Chương 1

 

Pháp Bảo là Pháp quý. Quý ở chổ ngay trong cuộc đời ngũ trược ác thế, đầy phiền chướng khổ đau này, chuyển thành bình thường an lạc. Cổ nhân dạy: "Tâm bình thế giới bình".

Pháp Bảo được xuất phát từ những con người bình thường, nhưng không sống theo tư tưởng vị kỷ bình thường của thế nhân, mà vượt lên theo chiều hướng vị tha, lấ cuộc đời khổ đau làm môi trường để tu tập, tác thành vĩ nhân, Hiền, Thánh, Bồ Tát, và chư Phật.

                    Quyển giáo trình Pháp Bảo cổ nhân 1, do soạn giả góp nhặt những lời quý báu của cổ nhân lưu lại, Tự thân các ngài đã áp dụng suốt cả cuộc đời để được an bình trong nhâN thế, là Pháp đáng được người nay làm gương sáng noi theo, suy nghiệm và hành trì.

                    Tiếp nhận Pháp Bảo, trước tiên nên đưa vào tâm thức để được an tịnh tinh thần. Nếu tinh thần an tịnh thì bao nhiêu đức tánh quý báu của cổ nhân tức khắc hiển hiện nơi tâm thức của mình, thì còn lo gì sống giữa cuộc đời đầy bão chướng khổ đau nữa. Cổ nhân dạy :

"Nỗ lực cần tu cho liễu ngộ

Sợ gì muôn kiếp phải trầm luân."

Soạn giã cẩn kính

Thích Minh Nhật

Âm

Nghĩa

Luận

Thiện Ác

Nhất nhật bất niệm thiện

Chư ác giai tự khởi

Lành Dữ

Một ngày chẳng nghĩ điều lành

Thì nhiều điều ác tự liền khởi lên.

Thiện ác xuất phát từ tâm. Tâm là đất màu mỡ phì nhiêu, không trồng giống cây lành, thì cỏ dại độc hại sẽ phát sanh.

Thị Phi

Thị phi chung nhật hữu

Bất thính tự nhiên vô

Phải Trái

 

Phải trái có trọn ngày

Không nghe phải trái không

 

Con người chưa trọn lành nên tâm còn chấp vướng. Mỗi lần vướng buồn phiền làm phiền não tăng thêm. Không nghe, nên không vướng, không buồn phiền, đây là pháp tiệm tu.

Đức Hạnh

Hữu xạ tự nhiên hương

Hà tất đương phong lập

Hạnh Đức

Hương có tự nhiên hương tự có

Cần gì trước gió đứng phô ra

Hnh đức xuất phát từ trong tâm, thành sức mạnh thể hiện bên ngoài. Còn nếu chỉ trang bị bên ngoài thì hạnh đức rổng.

Cổ nhân xưa có dạy:

"Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người."

Nhàn Cư

Nhật dạ thường tư kỷ quá

Nhàn đàm mạc luận tha phi

Nhàn Rỗi

Ngày đêm tự xét lại mình

Rảnh rang chớ nói sự tình người ta

Thân nhàn rỗi chớ tâm không nhàn rỗi, vì tâm luôn sinh động. Phải luôn cảnh giác hướng sinh động của tâm khi thân nhàn, hành đúng nhân để được đúng quả như ý mình mong muốn.

Hành Thiện Ác

Vật dĩ ác tiểu nhi vi chi

Vật dĩ thiện tiểu nhi bất vi

Làm Lành Dữ

Chớ vì ác nhỏ mà làm

Đừng vì lành nhỏ mà đành bỏ qua

Lành dữ là hai hạt nhân đưa đến vui và khổ. Muốn vui, sợ khổ thì phải bớt hạt nhân dữ lại, dù nhỏ nhưng nó sẽ tích lũy thành lớn, hạt nhân lành dù nhỏ nhưng nó sẽ tích tụ thành lớn, sẽ được quả to.

Tích Thiện Ác

Tích thiện phùng thiện,

Tích ác phùng ác

Tử tế tư lương,

Nhân quả bất thác.

Chứa Lành Dữ

Chứa lành gặp phước chẳng xa

Chứa dữ gặp họa khiến ta não phiền

Ta nên nghĩ kỹ bình yên

Nhân quả báo ứng chẳng thiên vị nào.

Góp gió thành bão, là lời cổ nhân dạy lâu nay. Muốn được quả phước an lành, hãy tích chứa tâm lành sẽ chuyển ngay được quả dữ. Lý nhân quả hiển nhiên, không bao giờ sai trái.

Trực Ngôn

Lương dược khổ khẩu lợi ư bệnh

Trung ngôn nghịch nhĩ lợi ư hành

Lời nói Thẳng

Thuốc hay đắng miệng trừ căn bệnh

Lời thẳng trái tai lợi việc làm.

Thông thường hay thích lời ngọt ngào tâng bốc mà bị lầm lẩn khổ đau. Lời nói thẳng ngay thì không chịu được nên không có hướng để ra khỏi nơi sai trái. Người tu tập nên tư duy cân nhắc, đừng chìu theo tình ý của một người thông thường.

Tu Học Đạo

Mạc đãi lão lai phương học đạo

Tội tù khổ não thiếu nhân đa.

Tu Học Đạo

Đừng đợi đến già mới học đạo

Tội từ khổ não người trẻ nhiều.

Phật dạy: Tu đến rốt ráo phải trải qua nhiều kiếp. Mỗi kiếp nếu chờ già mới tu thì làm sao vượt tiến được. Vả lại, sự vô thường đâu có chờ đợi con người. Với cái khổ sở ở con người thiếu niên nhiều, nên lúc tuổi trẻ cần phải tu hơn.

Tỉnh Mê

Giải thoát hữu môn tùng tâm ngộ

Não phiền khai lộ tự tánh hôn.

Tỉnh Mê

An vui được có nhờ tâm biết

Não phiền vướng phải tại tánh mê.

Ngộ tức là biết, biết rõ thì được an tâm, vững tin mà tu tập. Hôn tức tối tăm, không thấu suốt sự lý dễ khởi sanh buồn phiền mà tác hại đến trí. Vậy muốn dễ tu cần phải học để biết rõ mọi nguyên do trong cuộc sống.

Hiếu Đạo

Hiếu thuận hoàn sanh hiếu thuận tử

Ngỗ nghịch hoàn sanh ngỗ nghịch nhi.

Đạo Hiếu

Hiếu thuận cha mẹ sanh con hiếu

Ngỗ nghịch song thân, bất hiếu sanh.

Là người phải nhớ công ơn cha mẹ mà lo báo đáp, không nên hất hủi cha mẹ mà mang tội bất hiếu. Theo lý nhân quả, báo hiếu cha mẹ cũng là lo cho mình. Gương tốt và xấu trong đời, xưa nay cũng đã minh chứng điều đó.

Tự Tín

Bỉ ký trượng phu ngã diệc nhỉ

Bất ưng tự khinh nhi thối khuất.

Tin Mình

Kia đã trượng phu ta cũng vậy

Chẳng nên tự khinh mà thối chuyển.

Khinh người còn có thể cứu vãn, còn khinh mình thì không thể vượt tiến lên được. Tôn sùng ngưỡng mộ cái tốt của người chưa xong mà tự mình cố vượt lên cho bằng người mới là vượt bực.

Họa Phước

Họa phước vô lai duy nhân tự chiêu

Thiện ác chi báo như ảnh tùy hình.

Phước Họa

Phước họa đến ta do ta gọi

Lành dữ trả hoàn, bóng theo hình.

Nhân nào quả nấy, đúng theo lý nhân quả. Nhưng Phật dạy: tu là chuyển quả. Bởi vì quả họa phước chỉ có hiện tại theo nhân quả quá khứ, còn đến hay không tự ta mời gọi đến theo tính khí hiện thời. Nên sáng suốt mà chọn lấy kết quả như ta mong muốn: Phước đến họa đi.

Hướng Tu

Khuyến quân tự tảo môn tiền tuyết

Mạc bả tha nhân ốc thượng sương.

Hướng Tu Tập

Khuyên anh quét tuyết nhà mình

Chớ nên nhìn đến sương rơi nhà người.

Còn đang tu tập nên nhìn lại lỗi mình mà sửa, đừng nên tìm lỗi người mà phê bình, chỉ trích chê bai, e vướng vào nhân quả xấu. Nên nhớ: Nhân vô thập toàn.

Hảo Nhân

Dục trừ phiền não tu vô ngã

Lịch tận gian nan tác hảo nhân.

Người Tốt

Muốn trừ phiền não nên vô kỷ

Trải hết gian nan mới thành người hay.

Vị kỷ thì khổ đau, vị tha thì an lành vậy nên xả bớt dần vị kỷ. Muốn thành người phi thường thì đừng sợ gian nan khó khổ, vì chính gian nan khó khổ tác thành một người phi thường.

Nhân Quả

Sanh sự sự sanh quân mạc oán

Hại nhân nhân hại nhữ ưu sân.

Lý Nhân Quả

Gây việc việc gây người đừng oán

Hại người người hại chớ câm hờn.

Mọi việc ở đời đều có nguyên do, ta hãy nghiệm kỹ nguyên nhân để dừng ngay oan trái vay trả. Phật dạy: Lấy oán báo oán, oán mãi kéo dài. Lấy ân báo oán, oán liền tiêu diệt.

Khổ An

Hiện tiền bất thức bình an lộ

Hậu thị nan ly khổ não môn.

Đau Khổ và An Vui

Hiện tại bình an không biết đến

Tương lai khổ não khó rời xa.

Đời người dù khổ lụy nhưng Phật, Bồ Tát, Thánh, Hiền đều xuất phát từ con người. Cứ nuối tiếc quá khứ, ảo vọng tương lai là con người khổ lụy. Xác định hiện tại, kiên tâm an bình trong hoàn cảnh, đó là nấc thang của Hiền, Thánh, Phật, Bồ Tát đi qua.

Nghiệp Báo

Thiện ác đáo đầu chung hữu báo

Cao phi viễn tẩu dã nan toàn.

Nghiệp Báo Ứng

Thiện ác cuối cùng đều có báo

Cao bay xa chạy cũng khó toàn.

Theo lý nhân quả xác định hễ có nghiệp nhân ắt có nghiệp quả. Nếu không muốn nhận quả xấu, thì cố gắng tạo duyên tốt để chuyển quả xấu. Đây là pháp tu chuyển nghiệp mà Phật đã dạy.

Hình Sắc

Vũ vô thiết tỏa năng lưu khách

Sắc bất ba đào dị nịch nhân.

Sắc Hình

Mưa không xiềng xích hay cầm khách

Sắc chẳng sóng xao dễ đắm người.

Sức mạnh của hình sắc rất nguy kịch, làm đắm chìm biết bao tao nhân mặc khách. Phật dạy: Nếu chưa chứng quả A La Hán đừng quá tin tâm mình.

Vô Thường

Tài thuộc ngũ gia phi ngã hữu

Thân qui tứ đại bổn lai vô.

Không Thường

Của thuộc năm căn nhà ai giữ được

Thân hoàn tứ đại vốn là không.

Pháp Số: 5 Nhà: nước trôi, lửa cháy, giặc cướp, thân nhân phá, bệnh.

Luật vô thường chi phối tất cả mọi pháp trong nhân gian, chấm dứt cái cũ, tạo sinh cái mới. Phải biết như thế thì mới an bình trong vô thưòng.

Nghiệp Lực

Diệu dược nan y oan trái bệnh

Hoạnh tài bất phú mạng cùng nhân.

Sức Mạnh Của Nghiệp

Thuốc hay nào chữa bệnh oan trái

Hoạnh tài chẳng giàu kẻ nghèo hèn.

Nghiệp lực tuy vô hình nhưng chi phối tất cả cuộc sống của chúng sanh. Nhưng nghiệp ác do ta tạo ra gọi khổ đến, mà nghiệp lành cũng chính do ta chủ động mà có chứ không ai khác ngoài ta.

Tâm Tướng

Hữu tâm vô tướng, tướng tự tâm sanh

Hữu tướng vô tâm, tướng tòng tâm diệt.

Tướng và Tâm

Tâm làm tướng kém, tướng chuyển theo tâm

Tướng tốt tâm tồi, tướng theo tâm mất.

Tướng có sẳn do nghiệp báo quá khứ. Tâm hiện khởi do tư tưởng hiện tại. Tướng do tâm chuyển biến, nên người tu tập cần chú ý chuyển tâm để hiện tướng như ý mình mong muốn.

Tu Tập

Tiêu nhất phần tập khí

Đắc nhất phần quang minh

Nhẫn đắc nhất phần não phiền

Tiện chứng thiểu phần Bồ Đề.

Tu Tập

Bớt một phần tật xấu

Được một phần sáng suốt

NhÃn được một phần phiền não

Liền được một phần an vui.

Tập khí là thói quen, mà thói quen xấu thì rất nguy hiểm, khiến cho con người thản nhiên làm mà không biết. Phiền não che mất tâm an lành. Phiền não giải trừ đến đâu thì tâm an lành đến đó.

Tâm Tự

Tam điểm như tinh tượng

Hoành câu tự nguyệt tà

Phi mao tòng thử đắc

Tố Phật dã do tha.

Chữ Tâm

Ba chấm như vì sao nháy

Vòng câu tợ trăng tà

Mang lông lá từ đấy

Thành Phật cũng nó mà.

Tâm là gốc của chúng sanh. Thiện cũng tâm mà ác cũng tâm, biến hóa thiên hình vạn trang. Nếu phát triển tự nhiên thì dễ đi về hướng ác. Vậy người tu tập muốn giải thoát an bình, cần làm chủ lấy tâm để hướng về nẽo thiện.

Phật Hạnh

Ngưỡng chỉ duy Phật Đà

Hoàn thành tại nhân cách

Nhân thành tức Phật thành

Thị danh chân hiện thật.

Hành Hạnh Phật

Ngưỡng mong cầu quả Phật

Trước toàn vẹn con người

Thành người sẽ thành Phật

Lý ấy chẳng xa vời.

Phàm làm việc gì cũng có nhỏ mới có lớn, có ít mới có nhiều, có thấp mới có cao, có gần mới có xa. Việc tu tập cũng vậy, muốn được quả Phật, trước phải tu nhân. Bằng trái lại, Phật dạy: giống như người xây lầu ba tầng, mà không chịu xây tầng trệt, thì không bao giờ có được cái nhà theo ý muốn.

Phúc Đức

Phúc duyên thiện khánh

Đa nhân tích đức nhi sanh

Nhập thánh siêu phàm

Tận tòng chân thật nhi đắc.

Phước và Đức

Phước duyên vui lành

Nhờ bởi tu nhân chứa đức

Thành thánh vượt phàm

Đều do chân thật mới nên.

Phật dạy: Muốn giải thoát thì phước huệ song tu. Nếu chỉ tu phước, e có chổ lọt mất vì là nhân hữu lậu. Vì vậy, muốn tu Huệ thì trước tu phước làm nền tảng rồi phải vượt lên Huệ, có nghĩa vô chấp Phước. Bằng không, không thể nào siêu phàm nhập thánh được.

Dục Lạc

Dục bất khả túng, dục túng thành tai

Lạc bất khả cực, lạc cực sanh ai.

Tham Muốn và Sung Sướng

Dục nhiều chớ khá chạy theo

Dục tham càng lớn khổ đau càng nhiều

Khi vui chớ khá vui nhiều

Vui mà quá sức buồn phiền theo ngay.

Dục lạc tự nó không có lỗi, mà trái lại còn giúp con người vượt bậc. Khổ đau vì dục lạc là vì xử dụng dục lạc quá sức. Vì vậy xử dụng dục lạc phải biết sáng suốt cho đúng hướng.

Viễn Lự

Nhân vô viễn lự, tất hữu cận ưu

Sanh hoạt nhàn cư, thị vi bất thiện.

Lo Xa

Người chẳng lo xa, buồn gần đến

Nhàn rỗi qua ngày bất thiện sanh.

Lo xa, không phải là lo xa tính toán bên ngoài, mà lo xa giữ tâm hồn mình luôn an tịnh. Nhàn rỗi, thực sự là thân nhàn chớ tâm nào có nhàn đâu, vì tâm luôn sinh động. Nếu không nương thân để tập trung, ắt hẳn nó sẽ sinh động theo hương khác. Người tu tập nên cảnh giác khi thân nhàn.

Nhân Nghĩa

Nhân nghĩa mạc giao tài

Giao tài nhân Nghĩa tuyệt

Lộ diêu tri mã lực

Nhật cửu kiến nhân tâm

Nhân Nghĩa

Nhân nghĩa chớ dính tiền

Dính tiền nhân nghĩa hết

Đường xa mới hay sức ngựa

Sống lâu mới rõ lòng người

Sức mạnh của đồng tiền rất mạnh. Bao nhiêu người vì tiền mà xa rời nhân nghĩa. Người tu tập khi phán đoán điều gì về mình và người đừng nên vượt thời gian, vì thời gian là yếu tố quyết định rõ mọi vấn đề ở lòng người

Luyện Trí

Tùng bách khả dĩ nại sương tuyết

Minh trí khả dĩ thiệp gian nguy.

Luyện Trí

Tùng bách quý ưa nhờ sương tuyết

Trí minh sáng suốt bởi gian nguy.

Cổ nhân qua kinh nghiệm đã dạy: Cảnh khổ là nấc thang cho bậc anh tài, là kho tàng cho người khôn khéo, là môi trường cho người tu tập và là vực thẳm cho kẻ yếu đuối.

Khẩu Hại

Khẩu thị thương nhân phủ

Ngôn vi cát thiệt đao

Bế khẩu thâm tàng thiệt

An thân xứ xứ lao.

Hại Của Miệng

Miệng là búa chém người

Lời là dao cắt lưỡi

Ngậm miệng dấu kỹ lưỡi

Nơi nơi được thảnh thơi.

Lời nói rất quan trọng. Tan nhà mất nước hoặc an bình thịnh vượng đều do lời nói. Con người có búa bén sẳn trong miệng, khi mở lời nên cân nhắc kỹ.

Tồn Tâm

Thông minh đa ám muội

Toán kế thất tiện nghi

Tổn nhân chung tự thất

Ỷ thế họa tương tùy.

Giữ Tâm

Thông minh lắm coi chừng mờ ám

Toan tính nhiều càng trắc trở nhiều

Hại người người hại bấy nhiêu

Ỷ thế chuốc họa, vạ chiêu vào mình.

Được trí thông minh là phước báo của con người. Nhưng coi chừng nên luôn cảnh giác, trí thông minh sẽ thành một nạn: thông minh duệ trí, trong tám nạn. Nhờ phước báo có thông minh, nên luôn khiêm nhường, đừng tự kiêu ỷ trí mà tự mình chiêu lấy họa.

Phật Pháp

Phật pháp tại thế gian

Bất ly thế gian giác

Ly thế giác Bồ Đề

Như tợ tầm thố giác.

Pháp Phật

Pháp Phật ở thế gian

Ngay thế gian giác ngộ

Rời đời kiếm Bồ Đề

Kkhác chi tìm sừng thỏ.

Pháp Phật giúp nhân sinh giải khổ. Con người bị pháp thế gian làm khổ, muốn hết khổ thì phải ngay nơi pháp làm khổ mình mà tu sửa lại thành pháp Phật thì sẽ được an lành.

Cổ nhân dạy:

Đạp gai là vật nhọn, thì hãy lấy vật nhọn mà lễ. Bằng muốn rời thế gian mà tìm pháp Phật thì không bao giờ có.

Quán Nhân

Hữu nhân đa đức, tất hữu hảo ngôn

Hữu nhân đa ngôn, bất tất hữu đức.

Xét Ngưòi

Người có nhiều đạo đức

Ắt có lời nói hay

Người có lời nói hay

Chắc gì là có đức.

Lời nói hay là lời nói chân tình tuy thô sơ nhung đủ sức cảm hóa người, vì được phát xuất từ tinh thần đạo đức. Nên cảnh giác những lời nói trao chuốc, hoa mỹ, ngọt ngào nhưng chứa đựng đầy cạm bẫy bên trong.

Hung Cát

Ác ngôn xuất khẩu, hung thần giáng lâm

Thiện niệm vu tâm, cát thần tự hiện.

Dữ Lành

Lời dữ vừa muốn phát ra

Hung thần xuất hiện gần ta xúi mình

Ý lành vừa mới khởi sanh

Thiện thần đã đến hộ trì bên ta.

Tâm chúng sanh là một pháp giới có đủ thiện ác và có sức mạnh điều khiển chúng sanh. Dữ lành đều ở trong tâm, gắng tạo sức mạnh tinh thần kềm chế ý dữ chuyển thành ý lành là được hiệu lực trong sự tu tập.